දාර්ශනිකයන්ගෙන් උගනිමු III

Supernova, ඇටකටු සහ දත්

Supernova, ඇටකටු සහ දත්

අත්භූත අඳුර, පදාර්ථයේ සිට ගැනිය නොහැකි තරම් වන විශාල වස්තූන්. අප දන්නා විශ්වය මෙයයි. බැලූ බැල්මට මේ විශ්වය එකිනෙක වෙන්ව පවතින වස්තූන් සමූහයක විවිධත්වයේ එකතුවක් ලෙස පෙනුන ද අප ද ඇතුළුව මේ විශ්වයේ වන බොහෝ ජීව, අජීව වස්තූන් වර්ගයා අතීතයේ දිනෙක වෙන් වූ එකම පරපුරක ඥාතී සමූහයක් බව විද්‍යාව නැවත නැවතත් අපට ඔප්පු කරමින් සිටී. 

අපගේ දත් සහ අස්ථි දරා සිටින කැල්සියම් අපට තිලින කර ඇත්තේ සුපර්නෝවා …

View On WordPress

වලාකුළු පෙනෙන තරම් සැහැල්ලුද?

වලාකුළු පෙනෙන තරම් සැහැල්ලුද?

ලස්සන නිල් පාට අහසක සැහැල්ලුවෙන් පාවෙන වලාකුළු පොදියක් දිහා බලන් ඉද්දි හිතෙන්නේ ඒවා මොන තරම් සැහැල්ලුද කියලා  නේද? ඒත් පොළොවට පෙනෙන ඒ සැහැල්ලුව ඇත්තෙන්ම වලාකුලක් තුල නැත. වලාකුලක අන්තර්ගත වන්නේ කුඩා ජල බිඳිති වේ. එනම් ඒවාට කුඩා ස්කන්ධයක් තිබිය යුතුය. මෙලෙස ඉතා කුඩා ස්කන්ධයක් සහිත ජල බිඳිති ගැනිය නොහැකි තරමක් එක වී සැකසෙන වලාකුලක් කොහොමටවත් සැහැල්ලු දෙයක් විය නොහැක. වලාකුළු සමූහයක් සාමන්‍යය ආසන්න…

View On WordPress

Sarah Amiri

Emirates Scientists Council හි සාමාජිකාවක් වන Sarah Amiri එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ ප්‍රථම අඟහරු ගවේෂණ ව්‍යාපෘතියෙහි නියෝජ්‍යය ව්‍යාපෘති කළමණාකාරවරියක් ද උසස් තාක්ෂණික විද්‍යාව පිළිබඳව කැබිනට් අමාත්‍යවරිය ද වේ. වයස අවුරුදු 32කි. පරිගණක විද්‍යාව පිළිබඳව උපාධිධාරිණියකි.

ඔවුන් තවදුරටත් තම අයිතිවාසිකම් හෝ හැකියාවන් පිළිබඳව කටමැත දොඩවමින් කාලය නාස්ති කරමින් නොසිට තමන් කව්දැයි ලොවට පෙන්වමින් සිටී. ☺️

NASA අභ්‍යාවකාශ වික්‍රමයන් හි අප්‍රසිද්ධ වීරවරියන් II

NASA අභ්‍යාවකාශ වික්‍රමයන් හි අප්‍රසිද්ධ වීරවරියන් II

NASA හි පරිපාලක Jim Bridenstine පසු ගිය දිනක නිවේදනය කර සිටියේ වොෂිංටනයේ පිහිටි තම මූලස්ථාන ගොඩනැඟිල්ල Mary W. Jackson NASA HQ ලෙස නම් කරන බවයි. Mary W. Jackson, NASA හි ප්‍රථම අප්‍රිකානු- ඇමෙරිකානු ඉංජිනේරුවරියයි. මේ කෙටි ලිපිය ඇය පිළිබඳවයි.

Mary Winston Jackson (1921- 2005)

Credits: http://www.nasa.org

Mary W. Jackson ඇමෙරිකානු ගණිතඥවරියක් සහ අභ්‍යාවකාශ ඉංජිනේරුවරියක් වන අතර ඇය උපත…

View On WordPress

අපගේ රුධිරය අප ගැන පවසන අපූරු තොරතුරු

අපගේ රුධිරය අප ගැන පවසන අපූරු තොරතුරු

අද ලෝක රුධිර දායකයින්ගේ දිනයයි. මේ ලිපිය හදිසියේම ලියන්න හිතුවේ එය සිහි කිරීමක් හැටියටයි. මුලින්ම කියන්න ඕනේ මේක විද්‍යාත්මක ලිපියක් නම් නෙමෙයි. මේක විශ්වාසයන් සම්බන්ධ ලිපියක්.  අප මොන තරම් විද්‍යාත්මක, තර්කානුකූල පුද්ගලයින් වුනත් අපි කවුරුත් මොනයම් ක්‍රමයකට හෝ අප තුල සැඟවී ඇති ගති ලක්ෂණ, හොඳ සහ නරක පිළිබඳව අපැහැදිලි හෝ අවබෝධයක් ලබා ගැනීමට කැමැත්තක් දක්වනවා. ලංකාව, ඉන්දියාව වගේ රට වල පුද්ගල…

View On WordPress

අපගේ මන්දාකිණිය දරා සිටිනා අප නොදන්නා ශිෂ්ඨාචාරයන්

අපගේ මන්දාකිණිය දරා සිටිනා අප නොදන්නා ශිෂ්ඨාචාරයන්

ශිෂ්ඨාචාරයක් ලෙස පෘථිවිය සීමාව නොකර ගනිමින් මනුෂ්‍ය වර්ගයා විශ්ව ගවේෂකයන් වීමත් සමඟ අපට ඇති වූ ගැටලුව නම් මේ විශ්වය තුල අප හුදකලා ද යන්නයි. හුදකලා නැති නම් අපගේ අසල්වාසීන් තවමත් අපට හමු නොවුනේ ඇයි ද යන්නයි. මේවා හුදු ප්‍රශ්නම පමණක් කර නොගනිමින් නැවත නැවතත් මේ විශ්වය විද්‍යාවෙන් ගවේෂණය කරන මිනිසුන් නිරන්තරයෙන්ම මේවාට පිළිතුරු සොයමින් සිටී. විශ්වය තුල ජීවයක් ඇති වීමේ සම්භාවිතාව අපට ප්‍රශ්න කල…

View On WordPress

අඟහරුගේ ප්‍රථම නගරය පෘථිවියෙන්

අඟහරුගේ ප්‍රථම නගරය පෘථිවියෙන්

මේ වන විට ලෝක බලවතුන් පෘථිවියේ තම බලය තහවුරු කරගැනීමේ උණුසුම් සහ සීතල යුද්ධයන්ට අමතරව විශ්වීය බලය තහවුරු කර ගැනීමේ සීතල යුද්ධයකත් නිරතව සිටී. මෙහිදී අඟහරු ග්‍රහයා අන් කිසිවකට වඩා පෘථිවි වාසින්ව තම ආකර්ෂණයට නතු කරගෙන සිටී. එම නිසාම මේ වන විට SpaceX වැනි පුද්ගලික ආයතන වල සිට විශාල රාජ්‍යයන් දක්වාම තම මෙහෙයුම් අඟහරු වෙතට ඉලක්ක කර ගනිමින් සිටිති. නමුත් මෙහිදී මතුවන පළමු සහ ප්‍රාථමිකම ගැටලුව වන්නේ…

View On WordPress

නැවත නැවතත් පෘථිවිය අමතන අත්භූත රේඩියෝ සංඥා

නැවත නැවතත් පෘථිවිය අමතන අත්භූත රේඩියෝ සංඥා

“Fast Radio Bursts”

FRB  රේඩියෝ සංඥා එසේත් නැතිනම් Fast Radio Bursts, විශ්වයේ අත්භූත රේඩියෝ සංඥාවන් කාණ්ඩයකි. ප්‍රථම වරට FRB සංඥාවන් හඳුනා ගනු ලබන්නේ 2007 වසරේදීයි. මේවා පිළිබඳව තවමත් ඇත්තේ මතවාද කිහිපයක් පමණක් වන අතර තවමත් පැහැදිලි කර ගත නොහැකි ගැටළු කිහිපයක් FRB තරංගයන් අපට ඉතිරි කර තිබේ. නියුට්‍රෝන තාරකාවන්ගේ සිට පිටසක්වල ජීවීන් වෙත දිවෙන මෙම මතවාදයන් තවමත් විවාදාත්මක තත්වයක  පවතී. මේ දක්වා…

View On WordPress

NASA අභ්‍යාවකාශ වික්‍රමයන් හි අප්‍රසිද්ධ වීරවරිය

NASA අභ්‍යාවකාශ වික්‍රමයන් හි අප්‍රසිද්ධ වීරවරිය

1969 ජූලි 20 වන දිනය පෘථිවියට ඓතිහාසික දිනයකි. ඒ එදින සිදු වූ පෘථිවි අභ්‍යාවකාශ ඉතිහාසයේ හැරවුම් ලක්ෂයක් වූ “මනුෂ්‍යයන්ගේ සඳ තරණය” නිසාවෙනි. සඳ තරණය වචන දෙක ඇසූ සැනින් කාගේත් මතකයට නැඟෙන්නේ  Neil Armstrong නාමය යි. කවුරුත් දන්නා Neil Armstrong සඳ මත පා තබන පළමු මිනිසා බවට පත් කිරීමට පොළොවේ සිට වෙහෙස වූ කවුරුත් නොදන්නා දක්ෂයින් කිහිප දෙනෙකු ද වේ. මේ ලිපිය එවැනි එක් වීරවරියක් පිළිබඳවයි.

Katherin…

View On WordPress

කාන්තාවන් විසින් කෙලෙසූ පිරිමි ජීවිත

කාන්තාවන් විසින් කෙලෙසූ පිරිමි ජීවිත

හිංසනය සෑම විටම සිදුවන්නේ පුරුෂයා විසින් කාන්තාව වෙත ද? ප්‍රශ්න කළ යුතු කාලයක් එළැඹ තිබේ. මේ ලිංගික සමානාත්මතාව පිළිබඳව වැඩි වැඩියෙන් සංවාද කල යුතු කාලයයි.

ලිංගික හිංසනයක් වැනි අතිශය සංවේදී කාරණයකදී හිංසනයට ලක් වූවන් අනුකම්පාවට ලක් වීමත් හිංසනයන් සිදු කරන්නවුන් සමාජයේ වෛරයට ලක් වීමත් ස්වභාවයෙන්ම සිදු වන්නකි. සැබැවින්ම ලිංගික “හිංසනයන්” වැනි ක්‍රියාවන් ශිෂ්ඨ සම්පන්න සමාජයක සිදු නොවිය යුතු දේවල්…

View On WordPress